Alaattin Aktaş: ‘Dolar tahmini yapanlara büyük hizmet, seç, beğen, söyle!’
Ekonomim yazarı Alaattin Aktaş, değişken ekonomik koşullarda dolar kuru hesaplamanın zorluklarını belirtti, konuyla ilgili bir çalışmasını köşesine aktardı. Vatandaşa kahve sohbetlerinde malzeme yapacağı kurlar vermek istediğini ifade eden Aktaş, “Öyle hap gibi bir dolar kuru vermek pek mümkün değil. Biz bir sepete dolar kurlarını doldurduk, hangi kurun nasıl hesaplandığını da not olarak yanlarına yazdık, isteyen istediği kuru kullanır.” diye yazdı.
Aktaş’ın “Dolar tahmini yapanlara büyük hizmet; seç, beğen, söyle!” başlıklı yazısının ilgili bölümü şöyle:
“Önce yaptığımız çalışmayı özetleyelim.
2003 yılının ocak ayını 100 kabul ederek bir endeks oluşturduk. Bu endekste TÜİK’in TÜFE ve Yİ-ÜFE serisi ile İstanbul Ticaret Odası’nın geçinme endeksi serisi yer alıyor. 2003’ün ocak ayında 100 olan endeksler, ay bazında bu yılın şubatına gelinceye kadar nasıl bir eğri çizmiş, ona baktık.
Tabii ki fiyat endeksleriyle birlikte getirdiğimiz bir değer daha var, o da aylık ortalama dolar kuru.
2003 ocağından 2024’ün şubatına kadar olan grafik 2020 sonuna kadar neredeyse yatay ve tüm değerlerin yapışık seyri söz konusu. Bu yüzde 2021 sonrasını ayrı bir grafik haline getirdik.
Şimdi… 2024 şubatında dolar 30.70 düzeyinde.
2003 yılının ocak ayında 1.66 olan dolar, 2024 şubatına kadar TÜFE kadar artsaydı 36.24, İTO’nun geçinme endeksi kadar artsaydı 52.08, Yİ-ÜFE kadar artsaydı 55.61 olmalıydı.
Bunlar, 2003’ün ocak ayı esas alındığında bulunan değerler.
Peki 2021 başından bu yana olan dönemi esas alırsak nasıl bir tabloyla karşılaşıyoruz?
2020 yılının aralık ayında 7.72 düzeyinde bulunan dolar, TÜFE’ye göre 31.71, İTO’nun geçinme endeksine göre 38.82, Yİ-ÜFE’ye göre ise 42.78 olmalıydı.
Demek ki baz alınan tarihe göre çok farklı kurlar bulunabiliyormuş.
Demek ki her endekse göre yine farklı değerler ortaya çıkabiliyormuş.
İşte iki baz tarihi, üç enflasyon oranı ve altı kur.
31.71 de var, 55.61’de…
Hangisi doğru ya da hangisi daha doğru?
Veya hangisi daha az yanlış?
ABD ENFLASYONU YOK!
Bu hesaplamada ABD enflasyonunun dikkate alınmadığını da vurgulamak gerek.
ABD’deki enflasyon dikkate alındığında yukarıda aktardığım değerler mutlaka daha düşük çıkacaktı.
Ancak vatandaş dövizin ne olması gerektiği yönündeki hesaplamasını yalnızca Türkiye’deki enflasyona dayandırdığı için biz de ABD enflasyonunu göz ardı ederek bir anlamda olabilecek en yüksek değerleri ortaya koymaya çalıştık.
ABD enflasyonunu da dikkate alarak yapılacak hesaplama zaten bize reel kur endeksini verir. Bu hesaplamayı da tüm dövizlerin ağırlıklı ortalamasını almak suretiyle Merkez Bankası yapıyor. Reel kurla ilgili son durumu bu köşede dünkü yazımda aktarmıştım.”
(EKONOMİ SERVİSİ)
